Badacze z UW śladami pierwszych muzułmanów w Afryce

Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego zainaugurowali nowy, interdyscyplinarny projekt badawczy poświęcony jednemu z najważniejszych miejsc wczesnej historii islamu w Etiopii. Przedsięwzięcie łączy badania etnograficzne i archeologiczne, podejmując próbę całościowego ujęcia materialnego dziedzictwa oraz lokalnych narracji związanych z Pierwszą Hidżrą i jej znaczeniem dla tożsamości społeczności Negaszu.

W grudniu naukowcy z Wydziału Kultur Azji i Afryki UW przeprowadzili w miejscowości Negasz (Tigraj, Etiopia) pierwszy w historii jednostki projekt łączący badania etnograficzne z archeologicznymi. To otwarcie długofalowego programu badawczego, którego kolejne etapy mają pogłębiać wiedzę o wczesnym islamie oraz dziedzictwie Tigraju.

Przedsięwzięciem pt. NeGaSh – Narratives, Guardianship, Sacredness kierują dr Zuzanna Augustyniak z Katedry Języków i Kultur Afryki oraz prof. Kamil Kuraszkiewicz z Zakładu Egiptologii, we współpracy z Mekelle University, Tigray Culture and Tourism Bureau oraz Ethiopian Heritage Authority.

W afrykańskim Negaszu

– Negasz zajmuje wyjątkowe miejsce w historii regionu i wczesnego islamu. Według lokalnej tradycji to właśnie tutaj w 615 roku schronienie znalazła grupa towarzyszy Proroka Muhammada podczas tzw. Pierwszej Hidżry. Uchodźców miał przyjąć władca Aksum, al‑Nadżaszi – do dziś wspominany jako symbol tolerancji i otwartości – wyjaśnia prof. Kamil Kuraszkiewicz.

Badacze z UW dokumentują lokalne przekazy dotyczące tych wydarzeń, zwłaszcza te pochodzące od najstarszych i najbardziej szanowanych członków społeczności, takich jak imam współczesnego meczetu czy przedstawiciele jednej z najstarszych rodzin w Negaszu.

– Dzięki tym relacjom możliwe staje się interpretowanie i teoretyczna rekonstrukcja pierwszego meczetu – dziś zrujnowanego, ale wciąż otoczonego głębokim szacunkiem mieszkańców – oraz odtworzenie wyglądu dawnej osady i życia jej mieszkańców – mówi dr Zuzanna Augustyniak.

Równolegle prowadzone są badania archeologiczne skoncentrowane na terenie pierwszego meczetu i jego najbliższego otoczenia. Połączenie danych etnograficznych i archeologicznych pozwala spojrzeć na historię Negaszu w sposób całościowy i lepiej zrozumieć, jak pamięć o Pierwszej Hidżrze kształtuje lokalną tożsamość.

Sezon terenowy stanowi pierwszy etap długofalowego projektu, którego kolejne odsłony mają pogłębiać wiedzę o jednym z najważniejszych miejsc wczesnej historii islamu i dziedzictwa Tigraju.