Dlaczego ktoś staje się bezpaństwowcem?…

Dlaczego ktoś staje się bezpaństwowcem?

Dzień 2 naszego Tygodnia na rzecz Bezpaństwowców #StatelessnessWeek! Wczoraj mówiliśmy o tym, kim są osoby bez obywatelstwa. Dziś odpowiadamy na kolejne najważniejsze pytanie:

Jak to w ogóle możliwe, iż ktoś nie ma żadnego obywatelstwa?

Dla większości z nas to niewyobrażalne – przecież obywatelstwo „po prostu się ma”. Ale rzeczywistość bywa dużo bardziej skomplikowana.

Najczęstsze powody bezpaństwowości

1. Luki w prawie
Niektóre państwa przekazują obywatelstwo tylko z rodziców na dziecko zgodnie z tzw. prawem krwi (ius sanguinis). jeżeli rodzice sami są bezpaństwowcami lub nie mogą udowodnić swojej tożsamości lub obywatelstwo – dziecko również może być zagrożone bezpaństwowością.

2. Zmiany granic i upadek państw
Rozpad imperiów, wojny, powstawanie nowych państw – to wszystko może sprawić, iż część osób „traci” obywatelstwo. Tak stało się m.in. po rozpadzie ZSRR czy Jugosławii.

3. Dyskryminacja mniejszości
W wielu miejscach na świecie całe społeczności są wykluczane z prawa do obywatelstwa ze względu na pochodzenie, religię czy przynależność etniczną. Najbardziej znane przykłady to m.in. Rohingya w Mjanmie czy niektóre grupy romskie w Europie, zwłaszcza w krajach bałkańskich.

4. Brak rejestracji urodzenia
Bez aktu urodzenia wiele dzieci nie może w przyszłości udowodnić swojej tożsamości. Szacuje się, iż miliony dzieci na świecie nie są rejestrowane, co dramatycznie zwiększa ryzyko bezpaństwowości.

5. Błędy urzędowe i przeszkody administracyjne
Czasem wystarczy jedna zagubiona teczka, błędne dane w systemie albo niemożność uzyskania dokumentów z kraju pochodzenia – i człowiek wpada w administracyjne „pomiędzy”.

6. Przemoc domowa i handel ludźmi
Osoby, które uciekają bez dokumentów lub których dokumenty zniszczył sprawca przemocy, mogą latami próbować potwierdzić swoją tożsamość.

A jak wygląda to w Polsce?

Również w naszym kraju mieszkają osoby bezpaństwowe — zarówno te, które urodziły się tutaj, jak i osoby, które przyjechały do Polski z innych państw, często uciekając przed prześladowaniami lub konfliktem.

W Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć regularnie spotykamy ludzi, którzy:
stracili wszystkie dokumenty w wyniku wojny lub prześladowania,
nie mogą uzyskać potwierdzenia obywatelstwa z kraju pochodzenia,
urodzili się w rodzinach od pokoleń pozbawionych dostępu do praw obywatelskich.

Każda z tych historii to dramat, który nie powinien się wydarzyć – a jednak wydarza się codziennie.

Dlaczego o tym mówimy?

Bo aby przeciwdziałać bezpaństwowości, najpierw trzeba ją… zrozumieć. A zrozumienie zaczyna się od wiedzy.

W kolejnych dniach Tygodnia opowiemy więcej o:
sytuacji bezpaństwowców w Polsce,
historiach osób, którym pomogliśmy,
działaniach na poziomie europejskim,
tym, co TY możesz zrobić, by wesprzeć zmianę.

European Network on Statelessness #endstatelessness #ibelong

Żródło materiału: Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć