Irański zakład wzbogacania uranu poważnie uszkodzony. MAEA potwierdza atak

Na Bliskim Wschodzie znów narasta napięcie, a doniesienia z ostatnich godzin przyciągają uwagę światowych mediów i międzynarodowych obserwatorów. W tle pojawiają się kwestie związane z bezpieczeństwem, bronią jądrową i rosnącym ryzykiem eskalacji. Sytuacja rozwija się dynamicznie, a jej skutki mogą wykraczać daleko poza granice regionu.

Fot. Warszawa w Pigułce

Zakład nuklearny w Fordo „poważnie uszkodzony”. MAEA potwierdza skutki amerykańsko-izraelskiego ataku

Szef Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej potwierdził w poniedziałek, iż jeden z najpilniej strzeżonych zakładów nuklearnych Iranu – kompleks wzbogacania uranu w Fordo – został „poważnie uszkodzony” w wyniku uderzeń sił USA i Izraela. To pierwszy raz, gdy Stany Zjednoczone bezpośrednio zaatakowały cele nuklearne na terytorium Iranu, używając bomb przeznaczonych do niszczenia bunkrów.

MAEA: Delikatna infrastruktura nie przetrwała bombardowań

Rafael Grossi, dyrektor generalny MAEA, poinformował, iż uszkodzenia wynikają z kombinacji zastosowanego ładunku wybuchowego oraz wyjątkowej podatności wirówek do wzbogacania uranu na wibracje. W ocenie Agencji, stopień zniszczeń może mieć poważny wpływ na dalsze możliwości technologiczne Iranu w zakresie wzbogacania materiałów rozszczepialnych.

Zakład Fordo, położony 160 kilometrów na południe od Teheranu, od lat budzi niepokój wspólnoty międzynarodowej. Szczególnie z powodu zdolności produkcyjnych pozwalających na wzbogacanie uranu do poziomu 60 proc. czystości – zaledwie krok od granicy pozwalającej na konstrukcję broni jądrowej.

USA: Program nuklearny Iranu zniszczony. Izrael: atak był konieczny

14 czerwca amerykańskie lotnictwo uderzyło jednocześnie w trzy najważniejsze ośrodki nuklearne w Iranie – Isfahan, Natanz i Fordo. W tej ostatniej lokalizacji użyto czternastu bomb penetrujących GBU-57 o masie 13 ton każda. Jak podaje Pentagon, był to precyzyjnie zaplanowany atak na głęboko ukryte podziemne instalacje. Prezydent Donald Trump ogłosił następnego dnia, iż „irański program nuklearny został całkowicie zniszczony” i wezwał Teheran do zawarcia pokoju.

Izraelskie władze potwierdziły, iż działania zbrojne miały na celu powstrzymanie Iranu przed wyprodukowaniem bomby atomowej. Zdaniem izraelskiego rządu, Teheran był już blisko osiągnięcia poziomu pozwalającego na skonstruowanie dziewięciu głowic jądrowych.

Iran: działania odwetowe w przygotowaniu. Przemieszczanie materiałów pod obserwacją MAEA

Grossi przekazał, iż 13 czerwca Iran zgłosił zamiar podjęcia „specjalnych działań ochronnych” wobec sprzętu i materiałów nuklearnych. MAEA przypomina jednak, iż każde ich przemieszczenie musi być zgłoszone i potwierdzone przez Agencję. Szczególnie wrażliwym tematem pozostaje los ponad 400 kilogramów uranu wzbogaconego do poziomu 60 proc.

Choć według Agencji nie odnotowano wzrostu promieniowania w rejonie zbombardowanych obiektów, sytuacja pozostaje napięta. Iran zapewnia, iż jego program nuklearny ma wyłącznie pokojowy charakter, jednak obie strony coraz wyraźniej przygotowują się na kolejne odsłony konfliktu.

Fordo pod ostrzałem – symboliczny i strategiczny cios

Kompleks w Fordo od początku był obiektem podejrzeń. O jego istnieniu świat dowiedział się dopiero w 2009 roku, co wywołało falę krytyki pod adresem Teheranu. Od tamtej pory obiekt był nieustannie monitorowany przez inspektorów MAEA i stanowił najważniejszy punkt w negocjacjach dotyczących irańskiego programu jądrowego. Dzisiejsze informacje o poważnych zniszczeniach mogą oznaczać nie tylko istotny przełom w konflikcie, ale również punkt zwrotny dla globalnej polityki bezpieczeństwa nuklearnego. MAEA apeluje o zachowanie przejrzystości i powstrzymanie się od eskalacji.