Numery-pułapka. Lepiej od razu odrzuć, bo możesz zostać bez pieniędzy

W dobie cyfrowej rewolucji oszuści telekomunikacyjni stali się prawdziwym zagrożeniem dla naszych finansów i prywatnych danych. Eksperci ds. cyberbezpieczeństwa ostrzegają przed odbieraniem połączeń z zagranicznych numerów rozpoczynających się od kierunków +31, +34 lub +44. Te kilka sekund rozmowy może kosztować utratę oszczędności życia i narazić na wieloletnie konsekwencje kradzieży tożsamości.

Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.

Dlaczego oszuści wybierają zagraniczne numery kierunkowe

Numery kierunkowe +31 (Holandia), +34 (Hiszpania) i +44 (Wielka Brytania) stały się w ostatnich miesiącach głównym narzędziem oszustów działających w Polsce. Wybór tych konkretnych kierunków jest nieprzypadkowy – są to kraje Unii Europejskiej, co sprawia, iż połączenia z nich wydają się bardziej wiarygodne niż te z egzotycznych lokalizacji. Dodatkowo, koszty takich połączeń są relatywnie niskie dla przestępców, a jednocześnie trudniej je namierzyć i zablokować ze względu na regulacje dotyczące swobodnego przepływu usług w UE.

Według danych z raportu CERT Polska, tylko w ostatnim kwartale odnotowano ponad 15 tysięcy zgłoszeń dotyczących podejrzanych połączeń z tych trzech kierunków numerycznych. Co bardziej niepokojące, średnia kwota utracona przez ofiary, które dały się wciągnąć w tę pułapkę, wynosi blisko 8700 złotych.

Jak działają telefoniczni oszuści

Mechanizm działania tych oszustw jest niezwykle podstępny. Po odebraniu połączenia z jednego z tych numerów, najczęściej nie usłyszysz żywej osoby, ale automatyczny komunikat lub nagranie. To pierwszy znak ostrzegawczy – większość takich połączeń jest generowana przez zaawansowane systemy botów, które dzwonią jednocześnie do tysięcy potencjalnych ofiar.

Nagranie zwykle zawiera krótką, ale niepokojącą informację, która ma wywołać poczucie pilności lub zagrożenia. Może to być komunikat o rzekomym nieautoryzowanym logowaniu do bankowości elektronicznej, informacja o paczce zatrzymanej przez służby celne, czy ostrzeżenie o podejrzanej aktywności na koncie w mediach społecznościowych.

Celem takiego nagrania jest skłonienie ofiary do dalszego kontaktu, ale już nie przez telefon, a za pośrednictwem popularnych komunikatorów internetowych, takich jak WhatsApp czy Telegram. Jest to najważniejszy element strategii oszustów – przeniesienie komunikacji na platformy, które oferują im większą anonimowość i mniejsze ryzyko wykrycia.

Popularni podszywacze – fałszywi pracownicy banków

Szczególnie niebezpieczną odmianą tych oszustw jest wariant, w którym przestępcy podszywają się pod pracowników banków lub instytucji finansowych. Wykorzystując znajomość podstawowych danych ofiary (często pozyskanych z publicznie dostępnych źródeł lub wcześniejszych wycieków danych), potrafią zbudować przekonującą narrację o zagrożeniu dla konta bankowego.

W panice i stresie, wiele osób daje się przekonać do wykonania przelewu weryfikacyjnego, podania kodów autoryzacyjnych lub zainstalowania rzekomej aplikacji zabezpieczającej, która w rzeczywistości jest trojanem bankowym umożliwiającym przestępcom dostęp do rachunku.

Klasyczne metody wciąż skuteczne – oszustwo „na wnuczka”

Oprócz oszustw telefonicznych z zagranicznych numerów, przestępcy stosują również inne metody. Jedną z najstarszych, ale wciąż skutecznych, jest tak zwana metoda „na wnuczka”. Chociaż wydawałoby się, iż wszyscy powinni już o niej wiedzieć, to przez cały czas zbiera żniwo, szczególnie wśród osób starszych.

Oszuści dzwonią do seniorów, podając się za członków rodziny w poważnych tarapatach. Opowiadają emocjonalne historie o wypadkach, aresztowaniach czy pilnej potrzebie medycznej, wzbudzając silne emocje i poczucie konieczności natychmiastowego działania. Metoda ta przeszła cyfrową ewolucję – dziś przestępcy coraz częściej instruują ofiary, jak wykonać przelew lub zakupić kody do elektronicznych portfeli, zamiast odbierać wyłudzone pieniądze osobiście.

Zagrożenia na platformach sprzedażowych

Innym popularnym obszarem działania oszustów są platformy sprzedażowe. jeżeli wystawiasz przedmiot na sprzedaż, musisz być szczególnie czujny na podejrzane wiadomości od rzekomych kupujących. Typowy scenariusz wygląda następująco: po wystawieniu aukcji otrzymujesz wiadomość od entuzjastycznie nastawionego kupującego, który zamiast korzystać z bezpiecznych metod płatności oferowanych przez platformę, proponuje alternatywny sposób rozliczenia, często zawierający link do „potwierdzenia odbioru płatności” lub „założenia konta kurierskiego”.

Te linki prowadzą do fałszywych stron, łudząco podobnych do prawdziwych serwisów bankowych czy kurierskich, których jedynym celem jest wyłudzenie danych logowania do bankowości internetowej lub informacji o karcie płatniczej.

Jak się chronić przed oszustami telefonicznymi

Aby chronić się przed coraz bardziej wyrafinowanymi metodami oszustów, warto stosować następujące zasady:

1. Nigdy nie odbieraj połączeń z nieznanych numerów zagranicznych, szczególnie tych rozpoczynających się od kierunków +31, +34 i +44. jeżeli przypadkowo odebrałeś takie połączenie, nie oddzwaniaj i natychmiast zablokuj numer.
2. Pamiętaj, iż żaden bank, urząd czy inna instytucja nie będzie prosić cię o podanie haseł, kodów PIN czy danych karty kredytowej przez telefon.
3. Nie klikaj w linki otrzymane w wiadomościach SMS ani nie instaluj aplikacji przesłanych przez nieznane osoby, choćby jeżeli wydają się pochodzić z wiarygodnego źródła.
4. Zachowaj zdrowy sceptycyzm wobec wszelkich niespodziewanych kontaktów, które wywołują silne emocje – strach, poczucie pilności czy nadzieję na łatwy zysk.
5. Minimalizuj ilość osobistych informacji dostępnych publicznie. Regularnie sprawdzaj swoje ustawienia prywatności w mediach społecznościowych i ogranicz widoczność swoich postów tylko do znajomych.
6. Na platformach sprzedażowych zawsze używaj oficjalnych, zweryfikowanych metod płatności oferowanych przez sam serwis. Unikaj prowadzenia transakcji poza platformą.
7. Regularnie aktualizuj swój telefon i aplikacje, ponieważ producenci stale pracują nad uszczelnianiem zabezpieczeń przed nowymi metodami oszustw.

Co robić, gdy padłeś ofiarą oszustwa

Jeśli podejrzewasz, iż padłeś ofiarą oszustwa telefonicznego lub internetowego, działaj szybko:

1. Natychmiast skontaktuj się ze swoim bankiem, aby zablokować konto i ewentualnie wstrzymać podejrzane transakcje.
2. Zgłoś incydent na policję oraz do CERT Polska, dostarczając jak najwięcej szczegółów, które mogą pomóc w identyfikacji oszustów.
3. Im szybciej zareagujesz, tym większe szanse na odzyskanie utraconych środków lub zminimalizowanie szkód.

W walce z telefonicznymi oszustami kluczową rolę odgrywa edukacja i dzielenie się wiedzą. Poinformuj swoich bliskich, szczególnie starszych członków rodziny, o aktualnych metodach oszustw i naucz ich rozpoznawać podejrzane połączenia. Regularne rozmowy na temat bezpieczeństwa cyfrowego mogą uchronić przed poważnymi stratami finansowymi i emocjonalnymi traumami.

Pamiętaj, iż oszuści telefoniczni działają na masową skalę, wykonując tysiące połączeń dziennie. Zachowaj czujność, przestrzegaj podstawowych zasad bezpieczeństwa i nigdy nie działaj pod wpływem presji czy strachu. W cyfrowym świecie twoja ostrożność jest najlepszą linią obrony.