Proces Adlera: Biegli dostali złe dane? Sąd żąda wyjaśnień od prokuratury

Niecodzienną decyzję podjął sąd podczas trwającego od blisko dwóch lat procesu kierownictwa świdnickiego zakładu Adler. Podczas rozprawy we wtorek, 24 czerwca pojawiły się znaki zapytania i wątpliwości, dotyczące danych, na których biegli oparli swoje opinie. Sąd wnioskuje do Prokuratury Rejonowej w Świdnicy o złożenie wyjaśnień.

Zdjęcie archiwalne

Sprawa mieszczącego się zakładu, należącego do włoskiego koncernu, ciągnie się już od ponad 6 lat. Mieszkańcy okolic firm, zlokalizowanych przy ul. Bystrzyckiej w Świdnicy kilka lat temu zaczęli uskarżać się nie tylko na smród, ale także na duszności, kaszel, łzawienie oczu. I zaczęli pisać do wszystkich instytucji, odpowiadających w Świdnicy, powiecie i województwie za ochronę środowiska. Dopiero w połowie 2019 roku, gdy ich skargi nie przynosiły żadnego efektu, zawiadomili media. Swidnica24.pl śledziła i opisywała wszystkie kontrole, a także opublikowała obszerny wywiad z przedstawicielami firmy Adler. To właśnie Andrzej K., dyrektor tego zakładu (pełniący tę funkcję także obecnie) oraz dwoje pracowników zostało oskarżonych przez Prokuraturę Rejonową w Świdnicy o zanieczyszczanie powietrza poprzez skierowanie trujących substancji powstających w toku produkcji, czym obniżyli jego jakość i sprowadzili zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.

25 lipca 2023r. przed Sądem Okręgowym w Świdnicy rozpoczął się proces, w którym oprócz dyrektora oskarżeni są Dorota Sz., specjalistka ds. ochrony środowiska i BHP oraz Daniel P., szef produkcji. Zostali oskarżeni o to, iż od maja 2019 do 18 maja 2020 roku w Świdnicy, działając wspólnie i w porozumieniu będąc z tytułu zajmowanych stanowisk odpowiedzialnymi za prawidłową eksploatację urządzeń, działając czynem ciągłym, w krótkich odstępach czasu poprzez dopuszczenie do eksploatacji linii POROSO 1 i POROSO 2, służących do produkcji włókien termoizolacyjnych i dźwiękochłonnych detali samochodowych oraz wyrobów izolacyjnych do sprzętu AGD, niespełniających wymagań technicznych w zakresie bezpiecznej eksploatacji zanieczyszczali powietrze poprzez dopuszczenie do emisji acetonu, metyloetyloketonu, benzonu, toluenu, etylobenzenu, empexylenu, oxylenu, styrenu i formaldehydu, cyjanowodoru, chlorowodoru, amoniaku i ditlenku azotu w ilości powodującej znaczące obniżenie jakości powietrza. Akt oskarżenia opierał się na badaniach przeprowadzonych z użyciem drona oraz opiniach biegłych, wykonanych na podstawie tych badań.

Żadna z oskarżonych osób nie przyznała się do winy, a podczas pierwszej rozprawy wszyscy złożyli podobne oświadczenia, wskazując, iż akt oskarżenia jest nielogiczny, a wszystkie wcześniej przeprowadzane kontrole nie wykazały żadnych nieprawidłowości.

Oskarżenia prokuratury poparła część mieszkańców, którzy w procesie występują w roli oskarżycieli posiłkowych. Oskarżycielem posiłkowym jest także Gmina Miasto Świdnica. W obronie zakładu stanęli związkowcy, którzy protestowali przeciwko oskarżeniom, uczestniczyli również jako widownia w kolejnych rozprawach.

– Sąd przesłuchał dotychczas wszystkich świadków i we wtorek byli słuchani biegli, którzy wydawali opinie w tej sprawie na etapie postępowania przygotowawczego, a zlecał ich wykonanie prokurator, jak również przekazywał materiały, w oparciu o które biegli mieli swoje wnioski wyprowadzić – informuje sędzia Agnieszka Połyniak, rzeczniczka Sądu Okręgowego w Świdnicy.

– W trakcie rozprawy biegli, odpowiadając na pytania, m.in. wskazywali na parametry badania powietrza, które przyjęli do swoich ustaleń, a które były zebrane przez innych biegłych podczas badań z wykorzystaniem drona. Te badania przesłał im prokurator. Okazało się, iż otrzymali wyniki badań adekwatnie nie wiadomo skąd i czego dotyczące, gdyż te parametry i wyniki są diametralnie różne od tych, które w istocie powinny być biegłym przekazane, stąd prowadzący proces sędzia Tomasz Białek prokuraturze przesłał odpis wczorajszej rozprawy i zwrócił się o wszczęcie postępowania w celu wyjaśnienia, w jaki sposób doszło do tego, iż biegli otrzymali badania nie wiadomo skąd i nie wiadomo jak przeprowadzone, a także kto, kiedy i w jakich okolicznościach przekazał je zamiast tych adekwatnych wyników. To nie jest kwestia drobnych różnic w parametrach, tylko są one znaczące. Przypuszczalnie sąd będzie musiał zlecić biegłym sporządzenie opinii na nowo z wykorzystaniem adekwatnych danych. Jakie będą ustalenia prokuratury, trudno powiedzieć; czy to było omyłkowe czy celowe działanie, a jeżeli tak, to kogo – mówi rzeczniczka.

– Mamy trzech biegłych. Pierwsi, najważniejsi, wydawali opinię w oparciu swoich badaniach przy użyciu dronów i oni zajmowali się emisjami oraz stężeniem zanieczyszczeń powietrza. Badania trwały trzy dni. Po uzyskaniu tej opinii zostali powołani jeszcze dwaj biegli: toksykolog i biegły z zakresu przetwórstwa materiałów – informuje prokurator rejonowy Marek Rusin.

– Biegli wykonujący pierwszą opinię w całości ją podczas rozprawy podtrzymali. Tu nie ma wątpliwości, natomiast okazało się, iż w każdej z tych kolejnych opinii są wartości zanieczyszczeń oraz wartości dopuszczalne. W 99% te pierwsze wartości się nie różnią, poza jedną substancją. W przypadku tej jednej substancji są różnice, ale dane pochodzą z różnych dni, podczas których badania były przeprowadzane. Natomiast są różnice w wartościach dopuszczalnych, one są i na korzyść, i na niekorzyść. Na te wartości biegli nie mają wpływu. To wymaga wyjaśnienia, czy nie ma tu przekłamania – mówi Marek Rusin.

Jak deklaruje prokurator, wyjaśnienia zostaną przygotowane najszybciej, jak będzie to możliwe. Sąd nie zawiesił procesu, a kolejną rozprawę wyznaczono na sierpień 2025 roku.

Agnieszka Szymkiewicz