Tydzień z dziejów regionu [22-28 września]. Od Serokomli po Jabłoń

22 września22 września 1942 roku – we wsi Serokomla (powiat łukowski) Niemcy dokonali masowej egzekucji ludności żydowskiej. Zginęło około 200 osób, w tym całe rodziny, które od pokoleń mieszkały na tych terenach. Była to część planowej zagłady społeczności żydowskiej w powiecie łukowskim. Mija 83 lata od tamtych wydarzeń.23 września23 września 1939 roku – na mocy aneksów do niemiecko-sowieckich uzgodnień podpisanych tego dnia Armia Czerwona zaczęła cofać się za Bug; w okolicy Łosic odnotowano wycofanie oddziałów i zmianę linii rozgraniczenia. Mija 86 lat. 23 września 1812 roku – w Warszawie urodził się Józef Ignacy Kraszewski, późniejszy wybitny pisarz i publicysta, związany z Podlasiem poprzez lata młodości spędzone w Romanowie. Właśnie tu kształtowała się jego wrażliwość literacka i historyczna. Mija 213 lat od jego narodzin.24 września24 września 1939 roku – do Białej Podlaskiej wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Żołnierze pojawili się w godzinach popołudniowych przy dawnych carskich koszarach przy ul. Brzeskiej. Powitali ich przedstawiciele miejscowej ludności żydowskiej i członkowie komunistycznych organizacji, którzy przygotowali prowizoryczną bramę ozdobioną czerwonymi flagami i gwiazdą. Na Placu Wolności wyświetlano sowieckie filmy propagandowe, a czerwonoarmiści głosili, iż przychodzą „wyzwalać robotników i chłopów spod jarzma burżujów i obszarników”. Mija 86 lat.25 września25 września 1939 roku – w Białej Podlaskiej pojawiły się pierwsze oddziały Armii Czerwonej (w kolejnych dniach rozwinęła się okupacyjna administracja). Mija 86 lat.25 września 1817 roku – w Pałacu Potockich w Radzyniu Podlaskim odbył się ślub 18-letniej Anny Zofii Sapieżanki z 47-letnim księciem Adamem Jerzym Czartoryskim. Czartoryski był późniejszym przywódcą emigracyjnego Hotelu Lambert i jednym z czołowych polityków Wielkiej Emigracji. Uroczystość w Radzyniu była jednym z najważniejszych wydarzeń towarzyskich epoki w regionie. Mija 208 lat.26 września26 września 2024 roku – w Radzyniu Podlaskim odsłonięto tablicę upamiętniającą społeczność żydowską miasta, wymordowaną w czasie II wojny światowej w ramach akcji „Reinhardt”. Uroczystość zgromadziła przedstawicieli władz lokalnych, historyków oraz mieszkańców, którzy oddali hołd ofiarom. Na tablicy przy ul. Lubelskiej umieszczono inskrypcję przypominającą o losie kilku tysięcy radzyńskich Żydów, wywiezionych i zamordowanych w obozach zagłady w 1942 roku. Upamiętnienie stało się nie tylko symbolicznym przywróceniem pamięci o ofiarach, ale i znakiem, iż lokalna historia – przez lata przemilczana – wraca do przestrzeni publicznej. Mija rok od tej uroczystości.27 września27 września 1939 roku – w Białej Podlaskiej powołano Tymczasowy Zarząd Miasta i Powiatu. Na jego czele stanął Tołkaczew. Tego samego dnia ogłoszono Rozporządzenie nr 1, które nakazywało oddanie wszelkiej broni i amunicji, zrównanie złotówki z rublem oraz otwarcie sklepów i zakładów. Na ulicach pojawiły się patrole tzw. Czerwonej Milicji, która przeprowadzała rewizje, konfiskowała broń i tropiła polskich oficerów oraz ziemian. W mieście zaczęła ukazywać się gazeta „Prawda Białej Podlaskiej”, publikująca hasła o „wyzwoleniu ludu pracującego”. Choć okupacja sowiecka trwała w Białej Podlaskiej zaledwie do 10 października, jej skutki były dotkliwe – rabunek zapasów żywności, wywóz wyposażenia zakładów i grabież mienia publicznego i prywatnego. Od tamtego dnia mija 86 lat. W mieście zaczęła ukazywać się gazeta „Prawda Białej Podlaskiej”, publikująca hasła o „wyzwoleniu ludu pracującego”28 września28 września 1939 roku – rozpoczęły się walki Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” generała Franciszka Kleeberga z oddziałami Armii Czerwonej pod Jabłoniem w powiecie parczewskim. Był to początek serii starć, które trwały przez kolejne dni w rejonie Milanowa i Parczewa. Bitwy te stały się częścią ostatniej kampanii obronnej Wojska Polskiego we wrześniu 1939 roku. Mija 86 lat.CZYTAJ TEŻ: