Stowarzyszenie „Iustitia” chce uzdrowienia wymiaru sprawiedliwości

31 marca br. Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” skierowało do ministra sprawiedliwości Adama Bodnara dokument zatytułowany „Sprawne i stabilne sądy. Postulaty /20 działań do 2026 r./”, w którym przedstawiło autorską wizję zmian w sądownictwie.

Na wstępie członkowie stowarzyszenia wskazują:

Wymiar sprawiedliwości znajduje się w największym od 1989 r. kryzysie, którego konsekwencje mogą wywierać negatywny wpływ na możliwość skutecznej ochrony praw obywateli w kolejnych latach. Czas potrzebny do załatwienia merytorycznie sprawy cywilnej procesowej w sądach
okręgowych w 2023 r. wynosi niemal 3 lata, a to oznacza, iż realny termin przy dwóch instancjach to nie mniej niż 5 lat. Sytuacja w pionie cywilnym sądownictwa wpływa negatywnie na realizację prawa do sądu, ale również na warunki prowadzenia obrotu gospodarczego.

Na kolejnych 26. stronach proponują i uzasadniają:

1. Powołanie nowych głównych rzeczników dyscyplinarnych.
2. Wstrzymanie faktycznych i prawnych działań nielegalnej neo KRS.
3. Wzmocnienie organu kontroli wyborów.
4. Przesunięcie sędziów od wykonywania zadań administracyjnych do orzekania.
5. Ochrona interesów Skarbu Państwa w kontekście odszkodowań wypłacanych w związku
z wydawaniem orzeczeń przez neo-sędziów w Sądzie Najwyższym.
6. Równomierne rozłożenie etatów sędziowskich w skali kraju.
7. Przeciwdziałanie luce kadrowej w najbliższych latach.
8. Delegacje sędziów do sądów wyższego szczebla zgodne ze standardami europejskimi.
9. Zwiększenie liczby zgód sędziów na delegowanie ich przez prezesów sądów apelacyjnych
do rozstrzygania spraw w sądzie wyższej instancji (delegacje krótkoterminowe).
10. E-sąd na nowo: tani, szybki, pewny.
11. Sprawy frankowe: możliwość odstąpienia od uzasadnień, wsparcie AI, elektroniczne.
12. Zmiana przepisów umożliwiających orzekanie w wydziałach rodzinnych asesorów
sądowych.
13. Poprawa aktualnej sytuacji finansowej sądownictwa i wsparcie zasobów kadrowych w
sądach.
14. Wprowadzenie rozwiązań dotyczących biegłych sądowych i mediatorów.
15. Usprawnienie i unowocześnienie czynności w sprawach karnych.
16. Transparentność decyzji podejmowanych przez Ministra Sprawiedliwości wobec
sędziów.
17. Zwiększenie transparentności funkcjonowania sądów.
18. Racjonalizacja obowiązków statystycznych sądów.
19. Wsparcie dla prezesów sądów dokonujących zmian organizacyjnych, by
zminimalizować ryzyko uchylania wyroków wydanych przez neosędziów – na przykładzie
Sądu Apelacyjnego (dalej: „SA”) w Warszawie.
20. Szeroka informatyzacja wymiaru sprawiedliwości.

Jak więc widać zakres propozycji jest bardzo szeroki, począwszy od spraw typowo organizacyjnych, poprzez kwestie płacowe na aspektach technicznych funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości kończąc.

Nie trzeba nikogo przekonywać, iż zmiany są bardzo potrzebne. Ostatnie osiem lat zostało całkowicie zmarnowanych, gdyż rząd Zjednoczonej Prawicy traktował sądownictwo i prokuraturę czysto instrumentalnie przysposabiając obie instytucje do walki polityczno-ideologicznej. Wprowadzone „wielkie reformy” – jak je nazywano procesu karnego czy prawa rodzinnego okazały się być wątpliwej jakości.

Całe opracowanie dostępne jest: > tutaj.

→ (kk)

15.04.2025

• zdjęcie tytułowe: kariatydy na tyłach Kompleksu Urbanistycznego Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie, foto: Mariusz Baryła / Gazeta Trybunalska

• więcej o sądownictwie: > tutaj