Święto Straży Granicznej

lesko.info 14 godzin temu

Święto Straży Granicznej – polskie święto obchodzone 16 maja na mocy ustawy o Straży Granicznej, ustanowione przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 21 lipca 1995, upamiętniające dzień rozpoczęcia służby nowo utworzonej formacji, tj. dzień 16 maja 1991 roku. Data ta stała się symbolem i dniem świętowania dla wszystkich funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy pełnią służbę na rzecz bezpieczeństwa granic państwa.

Święto Straży Granicznej – 16 maja

Święto Straży Granicznej, obchodzone corocznie 16 maja, ma nie tylko wymiar uroczysty, lecz także głęboki kontekst historyczny i symboliczny. Data ta została ustanowiona w nawiązaniu do momentu uchwalenia ustawy z 16 maja 1991 roku, na mocy której powołano do życia współczesną Straż Graniczną – nowoczesną formację powołaną do ochrony granic niepodległego państwa po przemianach politycznych końca lat 80.

Tło historyczne

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku ochrona granic stała się jednym z priorytetów nowo powstałego państwa. W 1928 roku utworzono Straż Graniczną II Rzeczypospolitej, której zadaniem była ochrona granic wschodnich oraz walka z przemytem. Formacja ta została zlikwidowana po wybuchu II wojny światowej.

W okresie PRL funkcję ochrony granic pełniły inne struktury, m.in. Wojska Ochrony Pogranicza (WOP), które miały charakter zmilitaryzowany i podporządkowane były Ministerstwu Obrony Narodowej. Po roku 1989, w wyniku zmian ustrojowych, zaszła potrzeba utworzenia nowej, cywilnej formacji granicznej, odpowiadającej standardom demokratycznego państwa prawa – tak narodziła się Straż Graniczna, która rozpoczęła oficjalnie działalność 16 maja 1991 roku.

Zadania i rola Straży Granicznej

Współczesna Straż Graniczna to formacja umundurowana i uzbrojona, działająca w strukturach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Jej podstawowe zadania to:

ochrona granic państwowych,
kontrola ruchu granicznego,
przeciwdziałanie nielegalnej migracji,
zwalczanie przemytu i przestępczości transgranicznej,
zabezpieczenie przejść granicznych i portów lotniczych,
współdziałanie z organami ścigania oraz służbami innych państw.

Od momentu przystąpienia Polski do strefy Schengen (2007 r.), Straż Graniczna pełni także szczególną rolę jako ochrona zewnętrznych granic Unii Europejskiej. Oznacza to ścisłą współpracę z agencjami unijnymi, takimi jak Frontex (Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej), a także uczestnictwo w międzynarodowych misjach i operacjach granicznych.

Współczesne wyzwania

W ostatnich latach znaczenie Straży Granicznej jeszcze bardziej wzrosło. Sytuacja geopolityczna, kryzysy migracyjne, wojna w Ukrainie, zagrożenia hybrydowe oraz incydenty na granicach z Białorusią i Rosją sprawiły, że funkcjonariusze tej formacji stali się jedną z kluczowych sił zapewniających bezpieczeństwo państwa. Ochrona granic nie polega dziś jedynie na fizycznej obecności – wymaga ona także nowoczesnych technologii, systemów monitoringu, analiz wywiadowczych oraz współpracy międzynarodowej.

Obchody i znaczenie święta

16 maja to dzień, w którym w całej Polsce organizowane są uroczystości, zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym. W ich trakcie:

wręczane są odznaczenia i awanse dla zasłużonych funkcjonariuszy,
organizowane są defilady, pokazy sprzętu, dni otwarte w jednostkach,
odbywają się msze święte, apel poległych i wydarzenia edukacyjne dla młodzieży.

Święto to służy nie tylko uhonorowaniu służby funkcjonariuszy, ale także przybliżeniu społeczeństwu roli i znaczenia Straży Granicznej. Jest to również okazja do refleksji nad poświęceniem, jakie niesie ze sobą codzienna służba na granicy – często w trudnych warunkach atmosferycznych, z dala od rodzin, nierzadko z narażeniem życia.

Podsumowanie

Święto Straży Granicznej to nie tylko symboliczna data. To wyraz uznania dla funkcjonariuszy, którzy codziennie stoją na straży bezpieczeństwa Polski i Unii Europejskiej. Ich misja ma wymiar nie tylko narodowy, ale również międzynarodowy. W czasach, gdy granice państwowe stają się coraz bardziej newralgicznymi punktami polityki bezpieczeństwa, rola tej formacji jest trudna do przecenienia.